 Boek: Maker hybride auto
●
Leven en werk van
Victor Wouk (1919-2005) |
|
|
De miskenning van
een voorloper
Als het prototype van een hybride auto in 1974 wat
serieuzer was genomen, had de Amerikaanse auto-industrie misschien wel een
ongekende voorsprong op de rest van de wereld kunnen nemen. Maar het idee van
een buitenstaander werd namens de overheid terzijde geschoven als niet
interessant genoeg om er aandacht of geld aan te besteden. Uitvinder Victor Wouk
kreeg als vader van de hybride auto pas vele jaren later gelijk. Een goed idee
kwam op het verkeerde moment. De visionair werd niet (h)erkend.
 |
 |
Toyota's nieuwste hybride-modellen, de Prius V en een studie van de Prius C (foto's: Toyota).
Tijdens de Detroit Motor Show in
januari 2011 presenteert Toyota de Prius V, een nieuwe versie van zijn
succesmodel Prius. De V staat voor Versatility (veelzijdigheid): het nieuwe
model is een kruising tussen een stationcar en ruimtewagen. Op de show staat ook
het studiemodel Prius C, een compact model, gericht op jonge mensen. Als vierde
variant is er de ‘plug in’-Prius, een versie met een elektromotor die je via het
stopcontact oplaadt. Prius wordt een familienaam, laat Toyota weten. Samen met
landgenoot Honda is het merk voorloper op het gebied van hybride technologie, de
combinatie van een verbrandingsmotor met een elektromotor.
Toevallig
De presentatie van de noviteiten in Detroit is niet toevallig. Hoewel in Amerika
de benzineslurpers nog altijd de verkoopranglijsten aanvoeren, zijn zuinige
modellen die weinig vervuilen in een paar jaar tijd populair geworden. Nu wel.
Het is de weerspiegeling van een wereldwijde trend. In september 2010 bereikte
Toyota de mijlpaal van twee miljoen geproduceerde exemplaren van de Prius. De
opmars van de hybride-auto lijkt niet te stuiten, al zijn Nissan en Renault met
volledig elektrische auto’s bezig met een inhaalslag. De Amerikanen moeten nu
alle moeite doen het been bij te trekken, terwijl ze bijna dertig jaar geleden
een voorsprong hadden kunnen nemen. Toen had niemand belangstelling. Zelfs niet
het instituut dat als doelstelling had milieuvriendelijke vormen van vervoer te
helpen ontwikkelen.
 |
 |
Wouk gebruikte de Wankelmotor van Mazda omdat deze zo mooi compact was.
Prototype
In 1974 presenteert uitvinder, technicus en zakenman Victor Wouk het prototype
van een bijzondere auto die hij samen met zijn compagnon Charlie Rosen heeft
ontwikkeld. Aan de buitenkant is het een gewone Buick Skylark. Onderhuids is de
auto allerminst alledaags. Voor de aandrijving zorgt de combinatie van een
verbrandings- en elektromotor. Vandaag de dag noem je dat een hybride. De
benzinemotor is een rotatiemotor (Wankelmotor) van Mazda. Wouk heeft hiervoor
gekozen omdat deze door zijn geringe afmetingen samen met de elektromotor onder
de kap van de Buick past. Vergeleken met een gemiddelde andere auto gebruikt de
wagen de helft minder brandstof en vervuilt hij 90 procent minder. De kip met
de gouden eieren krijgt echter geen ruimte voor een gezond leven. Overheid noch
bedrijfsleven hebben belangstelling voor zo’n halfbakken oplossing.
Wasserij
Victor Wouk is zoon van Joodse immigranten in New York en wordt in 1919 geboren.
Hij studeert elektrotechniek aan de Columbia Universiteit in Manhattan, waar hij
in 1939 afstudeert. In plaats van de wasserij van zijn vader over te nemen,
volgt hij een vervolgopleiding aan het California Institute of Technology
in Pasadena. Hij wordt specialist in statische elektriciteit. In de oorlog werkt
hij als één van vele wetenschappers aan de ontwikkeling van de atoombom. Na de
oorlog zet hij verschillende bedrijven op die een vinding doorontwikkelen tot
commercieel product. Elektriciteit is daarbij altijd de rode draad. In 1962
krijgt hij een baan aangeboden bij Motorola om een project voor de ontwikkeling
van een elektrische auto vlot te trekken. Zo’n auto moet het antwoord zijn op de
smog-problematiek van vele Amerikaanse steden. De accu is echter het
struikelblok. Topsnelheid en actieradius zijn veel te gering voor alledaags
gebruik. De experimentele auto blijkt slechts geschikt als museumstuk.
Clean Air
Intussen is er wetgeving gekomen die autofabrikanten dwingt tot schonere auto’s.
De Environmental Protection Agency moet helpen dat doel te bereiken. Dat
leidt in 1970 tot de Clean Air Act. Binnen zes jaar moet de
luchtvervuiling door auto’s met 90% zijn teruggedrongen, een zeer ambitieus
streven. Terwijl de politiek verwacht dat elektrische auto’s het antwoord zullen
zijn, gelooft Wouk meer in hybride oplossingen. Hij denkt niet dat het
accuprobleem in korte tijd zal zijn opgelost. Om de ontwikkeling van schone
auto’s te stimuleren, lanceert de EPA het Federal Clear Car Incentive Program.
Er is geld beschikbaar voor bedrijven die met een prototype bewijzen aan de
eisen te voldoen.
Schulden
Wouk richt samen met Rosen, ondersteund door vrienden en familie, een bedrijf op
en steekt zich voor 300.000 dollar in de schulden. Petro-Electric Motors Ltd
is geboren. De EPA erkent de hybride techniek als mogelijkheid voor financiële
ondersteuning. Als het bedrijf erin slaagt een prototype te ontwikkelen dat aan
de eisen voldoet, is er geld beschikbaar voor een serie van tien auto’s die in
de praktijk zullen worden getest. Als die testen succesvol verlopen, mogen er op
kosten van de overheid 350 auto’s worden gebouwd. Daarmee kunnen de
investeringskosten worden terugverdiend. Het project is minder succesvol dan
gedacht. Geen enkele autofabrikant doet mee. Tegen de tijd dat Wouk zijn
prototype gereed heeft, zijn alle andere deelnemers al afgehaakt. Dat lijkt
gunstig, maar is het niet.
Druk
De EPA maakt duidelijk het project te willen stopzetten en is niet eens bereid
het prototype te testen. Na enige druk gebeurt dat toch. Wouk presenteert zijn
werk aan Eric Stork van de EPA. Hij ziet niets in de techniek en is niet
geïnteresseerd. Stork gebruikt al zijn energie en macht om de gevestigde
autofabrikanten op de knieën te krijgen. Dat is veel interessanter dan aandacht
te besteden aan een buitenstaander. Hoewel de gemodificeerde Buick aan de eisen
voldoet, wordt meteen duidelijk dat van een vervolg geen sprake zal zijn. Stork
gelooft namelijk niet in massaproductie door de bestaande auto-industrie en wil
geen geld spenderen aan een bedrijf buiten de sector. In 1976 is Wouk gedwongen
de stekker uit het project te trekken. Er is geen geld voor een vervolg.
 |
 |
Tussen 1996 en 1999 maakte General Motors een elektrische auto, de EV-1. Er kwam geen vervolg.
Experiment
Twintig jaar later brengt General Motors een volledig elektrische auto op de
markt, de EV-1. Het is een experiment dat na drie jaar wordt stopgezet, ook al
zijn de gebruikers enthousiast. De Amerikaanse auto-industrie houdt het bij de
traditionele verbrandingsmotor. Critici beweren dat dit gebeurt onder druk van
de olie-industrie. Alleen het Japanse Toyota werkt tegen de verdrukking in aan
de ontwikkeling van een hybride auto. In 1997 komt de eerste Prius op de markt
in Japan. Vier jaar later start de export naar Amerika. De rest van de
geschiedenis is bekend.
Energiek
Door de jaren heen is Wouk blijven geloven in zijn oplossing en zijn ideeën
energiek blijven uitdragen. Hij schrijft er vele artikelen en verhalen over. Om
zijn gelijk te onderstrepen, rijdt hij begin deze eeuw als één van de eersten
met een Toyota Prius door de straten van New York. In 2005 overlijdt hij aan
kanker, 86 jaar oud.
Het verhaal over Wouk als vader van de hybride auto is opgetekend in een aardig,
eenvoudig geschreven jeugdboek. Ik kocht het op een opmerkelijke plaats, de
souvenirwinkel bij de watervallen van Niagara in Canada. Naast alle toeristische
zaken als vlaggetjes, mokken,
ansichtkaarten, pennen, speelgoed en snoepwaar was er een hoekje ingericht met
‘groene producten’. Wouk zou trots zijn geweest op die plek. Toch nog erkenning! ■
Victor Wouk
The Father of the Hybrid Car
Sean Callery
Uitg. Crabtree Publishing Company, 2009
ISBN 978-0-7787-4677-5
