BMW-collectie

Beusichem (NL)


●  Verzameling als hobbyobject
●  Vooral vooroorlogse BMW's
●  Dwergauto's    
●  Speciale Ihle-modellen 
 


september 2022
 

Een levensgrote vitrinekast    

Ondernemer Patrick van der Sman heeft iets met auto’s, in het bijzonder vooroorlogse BMW’s en dwergauto’s. Hij heeft inmiddels een aardige verzameling opgebouwd die hij een goed onderdak gaf in een voormalige meubelshowroom in Beusichem. Als tweede onderdeel van een excursiedag georganiseerd door de Contactgroep Auto- en Motorrijwiel Historie (Conam), na bezichtiging van de collectie van Visscher Classique, gaan we bij hem op bezoek.
 

Van der Sman moest even glimlachen toen hij een paar weken geleden het dagprogramma zag. Voor de rit van Visscher Classique in Buren – de bestemming van vanochtend – naar zijn autotoonzaal in Beusichem was een half uur uitgetrokken. Die tijd heb je zelfs met de fiets niet nodig. We arriveren daarom ruim voor de geplande aanvang van 14.00 uur. Hij heeft erop gerekend. De deuren staan al open en hij verwelkomt iedereen hartelijk. Waar in het kenmerkende ronde gebouw vroeger meubels tentoongesteld stonden, nemen nu auto's hun plaats in. Zoals een verzamelaar van miniatuurauto’s een collectie uitstalt, heeft hij voor het tonen van zijn hobby dit pand uitgezocht. Een levensgrote vitrinekast, als het ware.
Buiten staat een verkleinde Bugatti de gasten op te wachten, binnen staan de auto's en één motorfiets. Een BMW; dat is niet toevallig, blijkt al gauw.
Uiteraard kost zijn hobby het nodige. Met zijn vrouw heeft hij jaren geleden afgesproken dat ze daarover geen ruzie krijgen. Het is sindsdien geen onderwerp van gesprek, zegt hij gedecideerd. Hij koopt wat hij leuk vindt en heeft daar ook de middelen voor. Zijn dagelijks werk heeft trouwens niets met auto's te maken. Hij zit in het vastgoed en bezit onder meer enkele restaurants. De meeste levenvreugde haalt hij echter uit zijn gezin en hobby.
 

Waar eerst meubelen stonden, staan nu klassieke auto's.

Een BMW-motorfiets en een verkleinde Bugatti als buitenbeentjes in de collectie.
 

Toevallig BMW
De keuze voor BMW is min of meer toevallig ontstaan. Hij wilde zich graag toeleggen op historische modellen van een befaamd Duits merk. Het had ook Mercedes-Benz kunnen zijn, maar veel anderen hebben die al. De nadruk ligt op de vooroorlogse periode. De auto’s werden gebouwd in Eisenach in de deelstaat Thüringen. Pas na de oorlog ging BMW auto’s in München maken, waar eerder de motorfietsen en vliegtuigmotoren vandaan kwamen.
Van der Sman vertelt de aanwezigen graag over de historie en zijn modellen. De eerste auto’s van BMW waren eigenlijk onder licentie gebouwde Austin Sevens. BMW nam in 1928 namelijk het merk Dixi over. Dat had een jaar eerder een tienjarig contract met Austin afgesloten. De wagentjes hadden als typebenaming 3/15 DA1, waarbij DA slaat op Deutsche Ausführung. Op de begane grond staat zo’n eerste model, nog met de naam Dixi op de radiator. Daarboven een radiatordop met het BMW-beeldmerk. Boven staat een DA2 van een jaar later, waarbij de naam Dixi is verdwenen. ‘Als ik vertel dat ik interesse heb in oude Dixi’s, kijken veel mensen verbaasd en denken dat ik mobiele wc’s verzamel’, vertelt Van der Sman lachend.
Uit de Dixi-modellen ontwikkelde BMW een verbeterde versie, de AM (Ausführung München). Onze gastheer is in het rijke bezit van de modellen 1 tot en met 4.
 

De eerste BMW was feitelijk een Austin Seven, door Dixi onder licentie gemaakt.

Op het model van 1928 staat nog Dixi, dat van 1929 heeft al een aangepast front.

BMW 3/15, de tweede versie, DA2.

Het wagentje had een vermogen van 15pk, goed voor een top van 75 km/u.

Op basis van de Dixi ontwikkelde BMW een eigen model, de AM.

De BMW 3/20 heeft een motor van 788 cc en 20 pk. Dit model is van 1933.

Een tweepersoons AM4, ook van 1933.

In de vormgeving is de Austin Seven nog herkenbaar, maar deze auto is wat groter.

Een zeer eenvoudig dashboard.

Een gesloten versie van de AM4.

De gerestaureerde modellen zien er puntgaaf uit.

Zescilinders
Naast die kleine auto’s ging BMW in de fabriek in Eisenach sportieve zescilinders en sportwagens maken. De beroemdste daarvan is zonder twijfel de 328. Daarvan heeft Van der Sman een cabriolet. En tweede 328 is een verkleinde versie voor kinderen. Een belangrijk onderdeel van de hobby is het zelf, met anderen, restaureren van de auto’s. De motorrevisie en het spuiten laat hij aan gespecialiseerde deskundigen over. Aan een fraaie groene 319 uit 1936 heeft hij niets hoeven doen. Die is afkomstig uit een Noors museum. Er waren aarzelingen over de originaliteit van de sierlijke spatbordranden, maar onderzoek in historische documentatie nam de twijfels weg. De auto is in deze kleur met dergelijke spatborden destijds afgeleverd. Anders dan de 319 is een tweedeurs cabriolet nog lang niet klaar. De wagen heeft een carrosserie van Autenrieth. Van der Sman heeft ook nog een chiquere versie met een Gläser-koetswerk, waarbij de kap geheel is verzonken wanneer die is neergeklapt. Die staat elders en niet hier in de vitrine van Beusichem.
 

De BMW 319 is afkomstig van een verzamelaar in Noorwegen.

BMW 320 (1938): 6 cilinders, 1971 cc, 45 pk.

De befaamde BMW 328 in cabriolet-uitvoering.

Deze sportwagen had een vermogen van 80 pk.

Voor de kinderen: een kleine BMW 328 roadster.

Hier wordt nog volop aan gewerkt, een BMW met Authenrieth-carrosserie.
 

BMW of EMW
Naast het restauratieproject staat een BMW 340. Of is het een EMW? Onderzoek zou dat moeten uitwijzen, maar Van der Sman vindt het niet héél belangrijk. Hij is niet erg aan de auto gehecht, maar kocht hem als één pakket samen met een vooroorlogs model waarop hij zij zinnen had gezet. ‘Als ik ruimte tekort ga komen in de toekomst, is dat de eerste auto die ik verkoop’, weet hij te vertellen. Niettemin is het bijbehorende verhaal wel onderdeel van de BMW-historie. Na de oorlog maakte Thüringen deel uit van de door de Sovjets bezette zone, de latere DDR. De productie in Eisenach werd opnieuw opgepakt en de auto’s als BMW aan de man gebracht, ook in het buitenland. De modellen werden gemoderniseerd, waarbij de typerende niervormige voorkant verdween. Het moederbedrijf van BMW in München protesteerde tegen het gebruik van de merknaam BMW, waarna de Oost-Duitsers die veranderde in EMW, Eisenacher Motorenwerk, met rood-witte in plaats van blauw-witte beeldmerken. Het is onduidelijk of deze auto van voor of na de naamswijziging is.
 

Is het een BMW of EMW 340? Van der Sman vindt het niet reuze belangrijk.

Vooralsnog is het BMW-typeplaatje op de neus geplakt.

Ihle-versies
Tot de bijzonderheden van de collectie behoren kleine BMW’s met een sportieve Ihle-carrosserie. Er staan er maar liefst drie. Het zijn de eerste modellen met de niervormige radiator die het merk beroemd zou maken. In kringen van historici is de vraag of de vorm door BMW of door Ihle is bedacht, omdat er ook DKW-modellen met een dergelijke neus zijn. Eén zo’n model staat in het Zylinderhaus in Bernkastel en is ooit door de inmiddels overleden Nederlander Henk Geerts uit Bergen gerestaureerd. Van der Sman heeft er geen oordeel over en koestert de auto’s als kleine, sportieve vooroorlogse BMW’s. Ondanks de lichte motorisering zien ze er uit als echte sportwagens.
 

Het bedrijf Ihle maakte bijzondere koetswerken op basis van de vroege BMW's.

Zo kan een van een Austin Seven afgeleid type er opeens veel aantrekkelijker uitzien.

Een roadster van Ihle op basis van de DA2.

Zijn de kenmerkende 'nieren' van Ihle of van BMW?

Een derde model van de koetswerkspecialist.

De vormgeving doet denken aan die van de legendarische 328.

Dwergauto's
Over klein gesproken: eenmaal in de ban van BMW ontdekte Van der Sman ook de charme van de Isetta en zijn concurrenten. Dwergauto’s, of microcars zoals hij ze noemt, zijn daarom een twee hobbyobject. Hij heeft wel een Isetta, maar die staat niet hier. Wel tijdgenoten als een Heinkel, een Franse Rovin, een BMW 600 met een deur aan de voorkant en één opzij (in Amerikaanse uitvoering), een Zweedse variant van de Fuldamobil en een Brütsch Mopetta. Daarvan is er maar een handjevol gemaakt. Een andere bijzonderheid is een in Tsjechië eenmalig gemaakte racewagen met een BMW-boxermotor onder de kap.
De open Goggomobil komt uit Australië en wist Van der Sman via Ebay op de kop te tikken. ‘Het is altijd een gok om op afstand tot een koop te komen’, zegt hij eerlijk. Zelfs voor een doorgewinterde zakenman. Niettemin blijft hij via het internet overal ter wereld kijken naar mogelijkheid tot aanvullingen op zijn collectie. De vitrinekast biedt nog ruimte. ■
 

BMW 600 in Amerikaanse uitvoering, te herkennen aan de bumpers.

Van de Brütsch Mopetta zijn er maar een handjevol gemaakt.

Een van de kleinste autootjes ooit op de markt gebracht.

Een Franse Rovin D3 (1949), met vrijwel identieke voor- en achterkant.

Een Heinkel en Zweedse variant van de Fuldamobil.

Een in Australië gekochte (en daar geproduceerde) bijzondere Goggomobil.

Van deze sportwagen bestaat er maar één. Het is een eigenbouw van de coureur.

Onder de motorkap ligt een boxermotor van BMW.

Van hobbyverzameling tot museum      Dit najaar openen de deuren van een nieuw automuseum in Buren, met vooral Franse naoorlogse modellen. We kregen de kans alvast te gaan kijken.    september 2022