Auto's kijken in Rusland

Moskou en Sint Petersburg (RUS)



●  Automobilisme in Russische steden
●  De auto als statussymbool
●  Opmerkelijke auto's in de straten
●  Enkele Chinese modellen
●  Russische auto's vooral van het verleden

 
mei 2011 (toen je nog naar Rusland ging)
 

Roestige Russen en veelsoortige vreemdelingen    

Nog geen halve eeuw geleden was autorijden in Rusland een voorrecht voor een zeer beperkte groep. In de jaren zeventig werd dat anders. Het vijfjarenplan van de centraal geleide economie van de Sovjet-Unie bestempelde de massaproductie van auto’s tot speerpunt. Toch veranderde het straatbeeld pas echt na de politieke en economische omwenteling van de jaren negentig. De auto werd het symbool van de nieuwe tijd, waarbij de straat de grote maatschappelijke tegenstellingen weerspiegelt en de eigen auto-industrie voor de Russen lijkt te hebben afgedaan. Een verslag uit de twee grootste steden van Rusland.

Lange files op de wegen van Moskou, in beide richtingen.

Moskou, vrijdagmiddag vijf uur. Het verkeer vanuit en naar de stad zit muurvast. Het is stapvoets rijden en vooral veel stilstaan. De busrit van het vliegveld naar het stadscentrum duurt net zo lang als de vliegreis van Amsterdam naar Moskou. De eerste indruk is er één van geordende chaos of chaotische geordendheid. Hoewel, orde? De automobilisten proberen één rij auto’s meer op de weg te persen dan er rijbanen zijn. Vier, vijf rijen dik zoekt iedereen zijn weg, steeds van rijbaan wisselend in de hoop dat het zo sneller gaat. Het is ijdele hoop. Af en toe wordt het filerijden oude auto’s te veel. Ze protesteren en houden ermee op. Berustend zet de chauffeur een gevarendriehoek neer en probeert onder de motorkap de mechaniek weer tot leven te brengen. Soms lukt dat, soms ook niet. Dan rest er niets anders dan de auto gewoon te laten staan. De andere weggebruikers gaan er wel omheen. Een enkele berijder is het voortkruipen zat, zet zijn auto aan de kant en gebruikt de tijd om wat te werken of een dutje te doen. In auto’s slapende Russen is geen ongewoon gezicht.
 

Deze ZAZ Slavuta is ermee opgehouden en langs de kant van de weg gezet.

De ambulance kan zich met moeite door de file heen wurmen.

Spits
Met behulp van sirenes en zwaailichten proberen politieauto’s en ambulances zich door de metalen massa te wurmen. Dat lukt maar matig. Hun snelheid is niet veel hoger dan stapvoets plus een beetje. Zorg dus dat je niets overkomt tijdens de spits, want dan ben je nog niet gelukkig. De vraag is alleen: wat is spitstijd? De volgende dag rond het middaguur is het even erg als je per auto de stad uit wilt. Alle uitvalswegen zijn verstopt, zowel de snelwegen als de kleine weggetjes tussendoor. Een tochtje van vijftig kilometer kost meer dan twee uur. Het schijnt niet uitzonderlijk te zijn. Op zaterdag is er de grote trek van de kleine flat in de stad naar de datsja op het platteland. De gids vertelt dat zo’n veertig procent van de Moskovieten zo’n buitenhuisje heeft. Het is een erfenis uit de sovjettijd, waarbij de overheid de afmetingen bepaalde: vijf bij vijf of zes bij zes meter. Op weg naar hun onderkomen bezoeken de weekendforensen de bouwmarkten aan de rand van de stad. Langs de kant van de weg bieden groepen werklozen hun arbeid aan. Af en toe stopt een auto om over de prijs van de dienstverlening te onderhandelen. Het aanbod is groot. Veel is er niet te verdienen, maar geen werk betekent geen inkomen. De meesten zijn namelijk illegaal.
 

Weggedrag
De wegen van Moskou met zijn twaalf miljoen officiële inwoners en vermoedelijk nog eens ettelijke miljoenen illegalen, kunnen het grote verkeersaanbod gewoon niet aan. Ondanks het uitgebreide en omvangrijke metrolijnennet (in Moskou reizen dagelijks 7 miljoen (!)mensen met de ondergrondse) kiest een te groot deel van de inwoners voor de eigen auto. Het weggedrag bevordert de doorstroming niet. Het recht van de sterkste lijkt het uitgangspunt. Voor de tweede stad van het land, Sint Petersburg met vijf miljoen inwoners, geldt eigenlijk hetzelfde: te veel verkeer voor de beschikbare ruimte. Een parkeerbeleid lijkt te ontbreken. Betaald parkeren bestaat niet. Parkeermeters of -automaten zijn onbekend. Je zet je auto waar plaats is, bij brede straten dwars op de rijrichting, al dan niet half op de stoep. Ook pleinen en rotondes zijn mooie parkeerplaatsen. Vergeleken met andere wereldsteden is het aantal taxi’s gering. De files met het bijbehorende oponthoud neemt men voor lief, net als de slechte kwaliteit van de wegen, al wordt er hard aan gewerkt die te verbeteren.
 

Parkeren is een kwestie van een plekje zoeken, desnoods half op de stoep.

Grote en luxe modellen zijn populair bij wie ze betalen kan.

Het inmiddels overleden merk Hummer is ook in Rusland een bijzonderheid.

Wie het gemaakt heeft, wil dat ook met zijn auto laten zien. Rechts een Cadillac met extra veel chroom.

Afmeting
De auto van de Rus is de spiegel van de maatschappelijke status. Wie het gemaakt heeft, wil dat duidelijk laten zien. De auto is daarvoor het geschikte instrument. De afmeting is een belangrijk criterium. Net als in Amerikaanse steden zijn SUV’s geliefd, in alle vormen en maten. Opzichtige BMW’s, luxe Lexussen, glimmende Range Rovers en natuurlijk Porsches Cayenne zijn populair, maar ook andere merken kom je in grote aantallen tegen. Soms is groot nog niet opvallend genoeg. Sta niet te kijken van een X6 met led-verlichting rondom de remschijven, zodat de wielen van binnenuit worden verlicht. Je kunt ook een met goudfolie beplakte variant zien rondrijden. Grote zwarte Cadillacs hebben extra chroomdelen bij de zijruiten. Al binnen een dag heb je een paar Maybachs gezien, een enkele Rolls-Royce of Bentley. Dure sportwagens zijn er wel, maar niet opvallend veel. Een Porsche, Ferrari of Aston Martin is ook in Moskou of Sint Petersburg een opvallende verschijning.
Dat de Russen een lange traditie van overdadige rijkdom hebben, bewijzen de paleizen en kunstschatten. In het museum van het Kremlin staat een hele stoet gouden koetsen waarmee de tsarengeneraties zich door de eeuwen heen verplaatsten. Daarmee vergeleken is een Maybach een bescheiden, ingetogen modelletje.
 

Gouden Koetsen uit het tsarentijdperk in het Kremlin-museum (foto's website Kremlin Museum)

In dit geval is het wel alles goud wat er blinkt! (foto's website Kremlin Museum)

Ferrari en Bentley passen bij de nieuwe rijkdom van de extreem rijken.

Altijd leuk voor een fotootje: superlange limo's, hier in Sint Petersburg.

Ster
Overal ter wereld zijn de Duitse topmerken geliefd. Maar wat graag spelen ze in op de kooplust van de nieuwe rijken en de geldingsdrang van de nieuwe maatschappelijke elite. Al heel snel na de omwenteling liet Mercedes-Benz op een gebouw tegenover het Kremlin de bekende ster plaatsen. Bij de poort van het regeringscentrum rijden de S-klasse Mercedessen en 7-serie BMW’s af en aan, met zwarte achterruiten en een blauwe zwaailicht op het dak. Als gewonere dienstauto staan middenklassers als de Mondeo en A4 ter beschikking. Af en toe is nog een oude Volga te zien, anders dan in de rest van de stad goed onderhouden.
In het centrum van de stad heeft BMW een gebouw laten behangen met reusachtige reclamedoeken. Ze prijzen de 7-serie en X3 aan. Voor de deur van het prestigieuze Ritz-Carlton Hotel staat een serie chique donkerbruine Audi’s A8 als gastenauto’s. De luxe merken hebben stuk voor stuk bij hun image passende showrooms. Afgezien van het Russische schrift is er nauwelijks verschil met andere landen.
 

Tegenover het Kremlin straalt de Mercedes-ster. Rechts een showroom van Audi.

Een traditionele garage en een gebouw van één van de importmerken als illustratie van de twee kanten van het land.

Levensgrote reclameborden van BMW in het hartje van de stad.

Dienstauto's van het Kremlin: links een Volga stationcar, rechts een BMW. Altijd met zwarte achterruiten.

Middenklassers als gewoner overheidsvervoerders: Ford Mondeo, Audi en BMW.

Het schitterende Rode Plein met de kathedraal en warenhuis GUM (ГҮM) zijn gelukkig autovrij!

Chinees
Net als in Amerika zijn er in de middenklasse veel nieuwe Japanse en Koreaanse auto’s, met Nissan en Hyundai als koplopers. Van wat langer geleden is de Daewoo Nexia, nog gebaseerd op de vroegere Opel Kadett. Van de Aziatische merken zijn ook de grotere typen zijn in trek; modellen die je bij ons niet ziet. Het aanbod omvat ook een enkel Chinees merk. Great Wall biedt de Hover aan, een luxe SUV. Een licht gemodificeerd oud model Seat Toledo heeft ook een Chinees merkplaatje. Het is onduidelijk of deze auto’s hier nieuw zijn verkocht of als tweedehands zijn geïmporteerd. Dat er een levendige handel in gebruikte auto’s is, staat wel vast. Audi’s met slechts ruimte voor een kleine nummerplaat duiden op een eerder Amerikaans leven. Auto’s met een rechts stuur komen waarschijnlijk uit Azië. We zagen zelfs een Londense taxi en nog wel de ook daar uitzonderlijke Metrocab. Het is zonneklaar: de Rus wil kost wat het kost een eigen auto, waar die ook vandaan komt. De benzineprijs van minder dan een euro per liter mag in onze ogen laag zijn, afgezet tegen het inkomen is autorijden ook hier niet goedkoop. Een ritje met de metro (25 roebel, zestig cent) is veelal aanzienlijk voordeliger. Sinds een paar jaar is het mogelijk op krediet te kopen. Kennelijk maken velen gebruik van dit aanbod.
 

De Daewoo Nexia is bij ons ook nog eventjes verkocht.

Nissan Tiida en de sedan-uitvoering van de Almera.

Ook grote modellen van Nissan staan in Rusland in de showroom. Hier de Teana met een V6-motor.

De nieuwste modellen van respectievelijk SsangYong en Kia, de Korando en Cerato coupé.

De vlot gelijnde Hyundai Solaris, een populaire kleinere middenklasser.

Het lijkt wel Amerika: een Honda Element en op de achtergrond een vestiging van McDonalds.

Vermoedelijk is deze Japanner met rechts stuur als gebruikte auto geïmporteerd.

De Chinese Chery: een onopvallende sedan met alleen opmerkelijk grote achterlichten.

Great Wall maakte deze pick-up naar Amerikaans en Japans voorbeeld.

De Great Wall Hover is de Chinese auto die je het meeste tegenkomt.

Nog twee Chinese, voor ons onbekende modellen.

De Chinese variant van een oude Seat Toledo met gewijzigd frontje en aangepaste achterkant.

Een oude Audi in Amerikaanse uitvoering (links) en een Pontiac.

Een kleine Chery QQ: de kloon van de Daewoo Matiz maar dan als sedan.

Sedans
In West-Europa zijn hatchbacks en stationcars de populairste carrosserievormen. Veel merken bieden er geen kleine sedans met een afzonderlijke kofferruimte meer aan. In Rusland ziet men er nog wel brood in. Een paar dagen rondkijken levert een aardig rijtje op: de nieuwste Volkswagen Polo, Peugeot 206, Renault Clio, Nissan Almera, Opel Astra en verschillende Fiats. En nu we het toch hebben over afwijkingen: Renault brengt zijn goedkope modellen van de Roemeense tak niet uit als Dacia, zoals bij ons, maar onder eigen naam.
Waar blijven de Russische merken in dit verhaal? Bestaan ze nog? Zeker, maar ze hebben het wel moeilijk. Zelfs in eigen land heeft de vaderlandse auto geen enkel aanzien. Het is puur een vervoermiddel. Niets minder, maar zeker niets meer. Anders dan de luxe merken zijn ze verbonden met de bevolkingsgroepen die het economisch duidelijk minder goed hebben.
 

Peugeot 206 met kofferbak.

Sedanversies van de Volkswagen Polo en Opel Astra.

Links een Fiat met afzonderlijke kofferbak, rechts de Renault Clio (Thalia).

De Dacia heet in Rusland gewoon Renault. De typenaam is als bij ons Logan.

Achterstand
Kort geleden presenteerde premier Poetin het nieuwste model van VAZ (BA3), de Lada Granta. Het feit dat het ding pas na zes keer startte, is een vingerwijzing. Ook met dit model kan Lada de achterstand op de rest van de wereld niet inhalen. Trouwens, zonder een grote financiële injectie van Renault was het merk al lang ter ziele gegaan.
Rusland heeft nooit een belangrijke plaats ingenomen binnen de mondiale auto-industrie. De bevolking heeft zich, zodra het kon, van de auto’s van eigen bodem afgewend. Nieuwe Lada’s zie je dus weinig. Noch de Priora noch de kleine Kalina blijken populair. De Russische auto is letterlijk en figuurlijk van het verleden. De tijd heeft vat op ze gekregen. Bijna allemaal zijn ze (flink) verroest, maar ze rijden nog volop: de 110-serie, de Samara, de traditionele 2105/2017 en de Niva. Er is ook een Chevrolet Niva, gemaakt door GM-AvtoVAZ, een joint venture van General Motors en Lada.
 

Premier Poetin bij de presentatie van de nieuwste Lada, de Granta. Hij had wat moeite met starten. (Foto's AvtoVAZ).

Zo ziet een luxe versie van de nieuwste Lada er uit. (Foto's AvtoVAZ).

De Lada Kalina als sedan en stationcar.

Twee stationcars: links de 110-serie en rechts de nieuwe Priora.

De 110 als 5 deurs hatchback en als (gepimpte) coupé.

De 110 in sedanuitvoering, mét sportvelgen!

De Samara zie je overal, meestal niet zonder roestplekken of deuken.

Twee oude Lada's: de langs geproduceerde 'klassieke' Lada, de 2106 (jaren '80) en de latere 2104.

Oud en nieuw bij elkaar. Geheel links de Priora.

De nieuwe en de oude Niva, gemaakt door verschillende bedrijven: AvtoVAZ en GM-AvtoVAZ.

Links een IZH 2126 uit de jaren negentig, rechts een recenter Lada 110 stationcar.

Dit op een Daihatsu Cuore lijkend wagentje is een Oka uit de VAZ-fabriek (Lada).

De Svyatogor was een doorontwikkelde Aleko, gemaakt in de - inmiddels al lang failliete - Moskvichfabriek in Moskou.

Bestelwagens op basis van de Lada 2105 en 2107.

Links een IZH (Moskvich) besteller, rechts een Samara.

Twee modellen van fabrikant UAZ: de Patriot, de Russische vertaling van SUV, en een bestelbusje.

Deze terreinwagen van UAZ is al jaren in productie en wordt in gewijzigde vorm nog steeds gemaakt.

Ook in Rusland inmiddels antiek: een Moskvich 407 en 412.

Rijp voor de sloop, zou je zo zeggen. Ze zouden niet door de APK komen.

Volga
Naast de Lada’s zijn er de grote, ouderwetse Volga’s, nog gebaseerd op de M24 die meer dan veertig jaar geleden werd geïntroduceerd. Pas enkele jaren terug werd de productie gestaakt. Facelifts konden de leeftijd echter niet verbloemen. Met amandelvormige koplampen en modieuze achterlichten maak je nog geen moderne auto. Als opvolger introduceerde fabrikant GAZ (ГA3) uit Nizhny Novgorod (vroeger Gorki) de Siber, gemaakt met overgenomen machines en gereedschappen voor de oude Chrysler Sebring. Het werd geen succes. Je ziet ze nauwelijks. Het bedrijf is succesvoller op de markt van de lichte bestelwagens, de Gazelle en Sobol. Talloze rijden er door de Russische straten, in allerlei variaties, waaronder ziekenwagens. Ze lijken wel wat op een oud model Ford Transit. Ook hiervoor geldt echter dat de concurrentie uit het buitenland groot is. Het is een kwestie van tijd en dan zijn ook deze roestige Russen door veelsoortige vreemdelingen vervangen.
 

Een oude Volga M21 in de straten van Moskou, 's morgens vroeg.

Af en toe rijdt er nog een Volga M24, al veertig jaar lang gebruikt.

De M24 en een ervan afgeleide latere Volga 3102.

Met veranderingen aan voor- en achterkant werd het model 'bij de tijd' gehouden. Links de 3110, rechts de 31105.

Nogmaals de Volga, de linker ingezet als taxi. Helemaal ongehavend is deze niet.

Drie generaties naast elkaar, steeds een beetje anders. Rechts de achterkanten.

GAZ is ook leverancier geweest van ambulances. Links de Gazelle, rechts de Volga.

Het busje is in de loop der tijd in vele varianten geleverd.

De Sobol is de personenversie van de bedrijfswagen.

Links: weinig luxe bij de GAZ-dealer, rechts een glimp van de Siber, op basis van een oude Chrysler.

Bierflesje
Sint Petersburg, vrijdagmiddag drie uur. Op de weg naar het vliegveld staat opnieuw een file. Na een week begint het beeld te wennen. Wegwerkers zijn bezig het wegdek te repareren. Het aantal rijbanen is tijdelijk beperkt. De motor van een wel heel bejaarde Moskvich heeft het zwaar. De bestuurder stapt uit en zet de motorkap op een kier voor extra koeling. Een bierflesje biedt uitkomst als steuntje. Tussen de tijd dat deze auto nieuw was en de moderne SUV’s van de rijke Russen ligt een hele periode. Economie en samenleving kregen een nieuw aanzien. De ongelijkheid tussen inkomens en maatschappelijke posities explodeerde. De auto’s op straat illustreren het. Maar in de file is er de gedwongen vorm van gelijkheid. Oude en nieuwe auto’s, duur en goedkoop, Russisch en buitenlands: ze kruipen in hetzelfde trage tempo voort. Kapitalisme en communisme zijn toch nog verenigd. ■

 

Het is alweer filerijden, dit keer richting vliegveld van Sint Petersburg.

Om voor extra koeling te zorgen, leg je gewoon een bierflesje onder de motorkap...

Rusland in een enkel plaatje: links een nog dagelijks gebruikte bus, rechts achter de Moskvich een Bentley.

Deze ouderwets uitziende modellen worden nog altijd gemaakt door UAZ. De ontwerpen zijn nog uit de sovjetperiode.

Communisme en auto's, een moeizame relatie    Achtergronden en historie van de auto- industrie in de Sovjet-Unie en de relatie tussen politiek en industriële ontwikkeling. augustus 2008

Trouw en met een onvoorwaardelijke liefde  Bijeenkomst van twee merkenclubs waar de Russische auto centraal staat. Met foto's van oude Volga's en Moskvich'en. oktober 2008