Trouw en met een onvoorwaardelijke liefde  

Veel klassieke automerken hebben hun eigen club. Leden hebben een soms ondoorgrondelijke band met hun auto, het merk en met elkaar. De reden van de liefde voor een bepaald merk of soort auto is vaak niet verklaarbaar. Dat hoeft ook helemaal niet. De liefhebbers begrijpen elkaar maar al te best. Hun automerk hééft het gewoon. Ook als anderen er meewarig over doen of er de neus voor ophalen.  
 

Een Ferrari of Lamborghini op een parkeerplaats krijgt minder aandacht dan de auto's die op zondag 12 oktober de Nijmeegse Grote Markt innemen. Ze moeten het niet hebben van hun gestileerde uiterlijk, ze zijn niet snel, niet luxe en al helemaal niet onbetaalbaar duur. Integendeel. Ze zijn aanmerkelijk minder waard dan die Italiaanse raspaarden. Dat wil zeggen, uitgedrukt in geld. Voor hun eigenaren kan er echter geen snelle sportwagen tegenop. Liefde is niet in geld uit te drukken.
Ook op de toegestroomde bezoekers oefenen ze kennelijk een aantrekkingskracht uit. Nostalgie en nieuwsgierigheid zijn de drijfveren. Rond de openstaande motorkap van één van de auto’s worden driftig meningen uitgewisseld en oordelen geveld. Misschien dat het aantal bezoekers wordt verhoogd door de kermis even verderop, maar de belangstelling is oprecht. Menige fotocamera komt uit jas of tas. Af en toe breekt de zon door de grauwe wolkensluier heen en geeft enkele felgekleurde auto's een extra accent. Deze bezienswaardigheid van goed twintig auto’s is te danken aan de Russische Klassieker Club Nederland en de Lada Club Nederland.
 

Toen ze nog nieuw waren, hadden de Russische auto's heel wat minder bekijks.

Stedenband
Aanleiding voor de kleine manifestatie is de afsluiting van het lustrumjaar van de Stichting Stedenband Nijmegen-Pskov. Nijmegenaren onderhouden een warme band met de inwoners van deze Russische plaats.
Leden van de twee autoclubs zien het als een kans om weer eens bijeen te komen. Zo kunnen ze anderen meteen laten zien wat de Russische auto-industrie in de loop der jaren heeft voortgebracht. Met trots vertellen ze over hun eigen auto, de geschiedenis ervan en wat er allemaal komt kijken bij het onderhouden van een klassieker. Toch is vooral het onderlinge contact een belangrijke reden om te komen. Hun auto is een mooie legitimatie.
 

Modellen van twee merkenclubs broederlijk naast elkaar. Hun moederland schept de band.

Familie
“Wij zijn als Lada-liefhebbers één grote familie”, weet een vrouwelijk clublid te vertellen. De familieband is hecht, blijkt wel. Voor haar is Nijmegen een thuiswedstrijd, maar er komen ook mensen helemaal uit het Noorden van het land.
Haar liefde begon een kwart eeuw geleden. De keus voor een Lada was toen een puur praktische. De auto was goedkoop in aanschaf en betrouwbaar in gebruik. De vonk sloeg over en niet alleen onder de motorkap. Sindsdien is het bij Lada gebleven. Voor het dagelijks gebruik is er een 23 jaar oude 2107. Daarnaast heeft ze met haar man een bijzondere 2105. “Om op bijeenkomsten mee te showen”. De auto is destijds door de dealer gepimpt, lang voordat het woord bestond. Een afwijkende grille, andere koplampen, spoilers en striping moesten bijdragen aan een sportievere uitstraling. Meer dan twintig jaar stond de auto bij de handelaar. Enkele jaren geleden deed hij er met pijn in het hart afstand van. Die pijn wordt verzacht door de goede zorg waarmee de auto wordt omringd.
 

Links: een Lada 2107 voor dagelijks gebruik. Rechts: de koplampwisser op een 2107.

Puntgaaf, deze kwart eeuw oude Lada 2105, destijds 'aangekleed' om de aandacht van klanten te trekken.

Links het eerste model Lada (er ontbreekt een sierrooster in de achterste stijl) en rechts twee typen van de laatste jaren.

Cabriolet
Nog uitzonderlijker dan deze zilvergrijze 2105 is een cabriolet op basis van de Samara. De auto is nooit op deze manier uit de fabriek gekomen. Vaardige koetswerkbouwers hebben van de driedeurs deze open variant gemaakt. Tegelijkertijd gaven ze de neus een ander aanzien, want de standaard Samara-grille was niet om aan te zien.
Voor wie deze dag door het Rusland-virus wordt aangestoken, heeft de eigenaar van de cabriolet een eenvoudige oplossing. De auto is, meldt een bordje onder de voorruit, te koop.
 

Lada Samara Cabriolet, het werk van een koetswerkbouwer.

Deze grille en dubbele koplampen waren niet standaard. Kennelijk is de liefde niet voor eeuwig (rechts).

Terugblikken
Hoewel de Lada-adept het niet zal toegeven, draait het vooral om nostalgisch terugblikken. Het merk is vandaag de dag in ons land vrijwel geheel van het toneel verdwenen. Er is een importeur, er zijn dealers, er is een moderne en goedkope auto, maar kopers zijn er nauwelijks. In 2007 bedroeg het aantal verkochte Lada’s volgens de RAI precies 90. Weliswaar bijna een verdubbeling vergeleken met het jaar ervoor, maar veel is het niet. In totaal zijn er in ons land nog 945 Lada’s, waarvan minder dan honderd van het oermodel.
De fabriek is nog altijd actief. Na een moeilijke periode rond de val van het communisme en een aantal forse reorganisaties worden steeds opnieuw betere tijden aangekondigd. De markt van goedkope auto’s wordt tegenwoordig echter bediend vanuit Japan, Korea, Polen en Roemenië. Voor de echte liefhebber is zo'n aankoop echter zoiets als overspel. Vandaar dat bij deze Lada-bijeenkomst de jongste modellen niet ontbreken, net zo min als de oude, vertrouwde Lada Niva. Het is de Lelijke Eend en Kever van de terreinwagens: absoluut gedateerd maar still going strong.
 

De moderne Kalina sedan naast de inmiddels hoogbejaarde maar nog krasse Niva.

Middenklasser
Naast de Lada’s staan er op de Nijmeegse markt modellen van Moskvich (soms ook met een extra t gespeld: Moskvitch) en GAZ. In Nederland kregen ze ooit enige bekendheid als Scaldia en Volga. De oudste is een Volga M21, een destijds moderne, grote middenklasser uit de jaren vijftig. Aanvankelijk heeft de auto een grille met een Russische ster in het midden, in opdracht van een gezaghebbende partijfunctionaris. Bij de tweede serie werd die vervangen door een grille van plaatstaal, hetzij gelakt, hetzij verchroomd. Vandaag staan er drie M21’s naast elkaar. Dat gebeurt niet iedere dag. Zeker niet als ze vergezeld zijn van nog eens twee M24’s, hun opvolger. De toestand van de auto’s verschilt. De ene zit strak in de lak, bij de ander probeert de roest als een mol onderhuids gangen te graven en telkens aan de oppervlakte te komen. Over het algemeen hadden de Volga's een goede anti-roest behandeling ondergaan.
 

Twee goed bewaard gebleven versies van de GAZ (Volga) M21.

De M21 had ten tijde van de introductie een moderne, aantrekkelijke vormgeving.

Links de oorspronkelijke grille met de Russische ster in het midden, rechts de latere versie.

Nog een M21 met rechts een blik op het instrumentenpaneel.

De M24 zag er een stuk moderner uit. Het roestspook is de vijand van de liefhebber (foto rechts).

Moskvich
De clubleden hebben drie typen Moskvich bijeengebracht. De oudste is de 408, bij ons vanaf 1965 als Scaldia 1400 aan de man gebracht. De auto krijgt onder meer bekendheid vanwege de uitgebreide gereedschapset die standaard wordt meegeleverd. Niet omdat de auto zo slecht is, maar omdat in de Sovjet-Unie garages voor het onderhoud ontbreken. Dat word je geacht zelf te doen. Als opvolger van de 408 komt enkele jaren later de 412LS. Het front en de achterkant zijn gemoderniseerd. Weer later – Scaldia is dan al van de Nederlandse markt verdwenen – volgt nog een facelift. Het basismodel blijft al die tijd hetzelfde. Vernieuwing in het Oostblok heeft een heel andere inhoud dan in het Westen, waardoor de auto’s gaandeweg achterblijven bij de internationale ontwikkelingen.
 

Moskvich 408 alias Scaldia 1400.

De 412LS had rechthoekige koplampen en een gemodificeerde achterzijde.

De Moskvich 1500 was verder gemoderniseerd. In Nederland was de auto toen al niet meer te koop.

De Russische en Nederlandse typeaanduiding.

Dikdoenerij
De eigenaren zijn, net als hun troetelkinderen, van het type ‘no nonsens’. Dat wil zeggen: geen koude drukte of dikdoenerij. Maar voor een beetje Russische show lopen ze deze zondag niet weg. Hoewel de thermometer 17 graden aangeeft, zijn er bontmutsen te zien. Sommigen dragen een (rood!) t-shirt met op de rug de letters USSR. Menig eigenaar heeft in plaats van een NL-sticker een USSR-plaatje op de auto zitten.
Achter de voorruit van één van de auto’s hangt een oproep aan de bezoekers om oude folders op zolder vooral niet weg te gooien. De hobbyist is er meer dan blij mee. Hobby? Het woord liefhebberij is veel toepasselijker. In de letterlijke zin. De mensen hier koesteren een met geen mogelijkheid te weerhouden, onvoorwaardelijke liefde. ■
 

Details van de M21 in tweede versie. De motorkapmascotte heeft een dynamische uitstraling.

Details van de grille van de M24 en een spatlap van de Moskvich 1500.

Het fanatieke clublid toont graag zijn kleine Lada's (links) of het lidmaatschap van de groep (rechts).

Liefhebbers geven hun auto een eigen accent met namaak kogelgaten of een Russisch taxi-bordje.

Communisme en auto's, een moeizame relatie    Achtergronden en historie van de auto- industrie in de Sovjet-Unie en de relatie tussen politiek en industriële ontwikkeling. augustus 2008

Roestige Russen en veelsoortige vreemdelingen Russische en andere auto's kijken in de twee grootste steden van Rusland, Moskou en Sint Petersburg   mei 2011