Mercedes-Benz-fabriek
Bremen (D)
●
Fabrieksbezoek
●
Luxe relatiecentrum
●
Alleen eindmontage toegankelijk
●
Kennismaking met de GLC
●
Toekomstmodel: waterstofauto F125!
oktober 2015
Mannen met een gele pet weten het
De Mercedes-Benz-fabriek in Bremen is wat grootte betreft de tweede van het
merk, na de vestiging in Sindelfingen bij Stuttgart. Het merk kwam ooit in
Bremen terecht door samenwerking met bestel- en vrachtwagenfabrikant
Hanomag-Henschel. Die onderneming werd later in zijn geheel ingelijfd. Hanomag
had eerder de fabrieksgebouwen van Borgward overgenomen toen dat bedrijf
failliet ging. Bremen en automobielbouw hebben dus een lang gemeenschappelijk
verleden. Als toeristisch uitstapje gaan we eens bekijken hoe die relatie
vandaag de dag vorm krijgt. We bezoeken de fabriek en het relatiecentrum.
Het
relatiecentrum op het fabrieksterrein (foto: Daimler)
“Hoeveel meter bekabeling zit in een
auto?” Met een kwisvraag trekt de gids de aandacht van de groep naar zich toe.
Hij heeft de opdracht vandaag zo’n twintig geïnteresseerden te begeleiden bij de
rondgang door de fabriek van Mercedes-Benz. Een uur geleden heeft hij ze
opgehaald in de binnenstad van Bremen. Op vrijdagmiddagen organiseert Bremen
Tourismus bezoeken aan de autofabrikant, als één van de
excursiemogelijkheden in de stad. Je kunt ook naar de plaatselijke
bierbrouwerij, de haven, het voetbalstadion of luchtvaartbedrijf Airbus. Onze
keuze is duidelijk. Het arrangement omvat een fabrieksbezoek, een drankje met
hapje en het vervoer vanuit hartje Bremen. In de regel vertrekt de bus om half
drie vanaf het Radisson Blu Hotel in de Wachtstraße. Op deze vrijdag 11 oktober
is het even anders. In het hotel vindt topoverleg plaats van de deelregeringen
van de Duitse Bundesländer. De bushalte wordt ingenomen door een legertje
zwarte, veelal verlengde Mercedessen en Audi’s met blauwe zwaailichten. Voor de
deur van het hotel en in de lobby staan gewapende agenten.
 |
 |
Vanaf de
historische binnenstad brengt de bus van het toeristenbureau geïnteresseerden
naar de Mercedes-Benz-fabriek.
Het
fabriekscomplex met onderaan de testbaan (foto: Daimler).
Aan de wand in
het relatiecentrum (de rode punt linksonder) hangt een overzicht van het gehele
complex.
Humor
Een medewerkster van het toeristenbureau pikt de wachtenden op en brengt ze naar
de bus die even verderop staat. Een man met een gele pet gebaart van een
afstandje en verwelkomt de gasten. Hij telt of iedereen er is en controleert de
deelnamebewijzen. Hij is deze middag de gids namens de autofabrikant. Zijn Duits
heeft een buitenlands accent. Hij geeft zelf de verklaring: zijn wieg stond in
Ierland. Met een verduitste vorm van een soort Britse humor probeert hij sfeer
te scheppen. Dat lukt aanvankelijk matig. Niemand verwacht het bij een statig
automerk als Mercedes-Benz. Gaandeweg de middag wordt het beter.
Het is een ritje van een klein half uur naar het fabrieksterrein in het
oostelijke stadsdeel Sebaldsbrück. Bij het relatiecentrum gaan we meteen door
naar de bioscoop. Onze gastheer vertelt over zichzelf en over de vestiging
Bremen van Mercedes-Benz. De fabriek is in 1978 geopend en heeft sindsdien zeven
miljoen auto’s voortgebracht. Op dit moment is de jaarproductie een kleine
340.000 auto’s, wat neerkomt op 1400 per dag. De autoproducent is met ruim
12.500 medewerkers de grootste werkgever in de omgeving. Tien procent van het
personeel is vrouw. Het fabriekscomplex is 1,5 vierkante kilometer groot. Het
bedrijf maakt gebruik van 1000 toeleveranciers, die gedeeltelijk in de omgeving
zijn gevestigd. Mercedes-Benz maakt hier de drie modellen van de C-klasse,
E-klasse coupé en cabriolet, SLK, SL en sinds kort de GLC. De vestiging is ook
verantwoordelijk voor de productie van de C-klasse in Zuid-Afrika (East London),
Amerika (Tuscaloosa) en China (Beijing). In Bremen vindt het persen, de ruwbouw
en eindafwerking plaats. De motoren komen uit de fabrieken in Berlijn, Bad
Canstatt en Kölleda (in de deelstaat Thüringen). De feiten en getallen worden zo
uit de mouw geschud.
 |
 |
In de bioscoop
krijgen bezoekers een eerste indruk van de fabriek en de productiewijze
(rechterfoto: Daimler).
Logica
Met de opvolging van de GLK door de GLC is wat vreemds aan de hand, horen we
vervolgens. Toen Mercedes aankondigde met de GLK te gaan stoppen, ontstond er
opeens een grote vraag naar. Dat is tegen de regels van de logica van
productcycli in. Een bijna af te lossen model is vaak juist moeilijk aan de man
te brengen. Met extra accessoires en een gunstige prijs proberen fabrikanten
potentiële klanten alsnog te interesseren voor het uitlopend type. De meeste
mensen wachten echter liever op de opvolger. Dat was hier dus niet het geval.
“We hadden de GLK nog twee jaar kunnen maken en verkopen”, aldus onze
Iers-Duitse zegsman, “maar de productplanning liet dat niet toe”. Hij verklaart
de opleving van de vraag uit het feit dat de vierkante vormgeving zo
karakteristiek is. Veel meer dan zijn opvolger heeft de GLK de uitstraling van
een echte terreinwagen. De GLC is veel ronder, meer een cross over en
minder onderscheidend. De stoere uitstraling van het oude model heeft een aantal
mannen doen besluiten er op de valreep nog een te bestellen. Hij spreekt
nadrukkelijk over mannen. “Mannen houden meer van vierkant en vrouwen meer van
rond”, is zijn filosofie. “Kijk maar als een echtpaar in een badkamerwinkel
nieuwe wastafels uit gaat zoeken”. Erg serieus kun je die onderbouwing niet
nemen. Het deert hem niet.
 |
De productie
van de GLK is gestopt, hoewel er nog vraag was naar de auto (foto: Daimler).
De lijnen van
de GLC zijn veel ronder dan van zijn voorganger.
Misstap
Na de introductie volgt een film die in vogelvlucht een indruk geeft van de
fabriek en de historie van het merk. De film is mooi gemaakt en slaagt erin een
goed gevoel op te wekken. Helaas maakt Mercedes-Benz opnieuw de misstap door
Carl Benz als uitvinder van de auto te presenteren. Daarnaast doen de beelden
bij het verhaal dat Bertha Benz in 1888 met haar zonen in het geheim van
Mannheim naar Pforzheim reed, de historische werkelijkheid geweld aan. Dat is
jammer, onnodig en niet handig. Dat PR-mensen de historie naar eigen hand
zetten, draagt niet bij aan de geloofwaardigheid. Zeker niet in een tijd dat
toch al aan de waarheid van autofabrikanten wordt getwijfeld. Waarom toch,
mensen van Mercedes? Ook met correcte informatie maakt het verhaal voldoende
indruk. Zeg gewoon dat Carl Benz één van de pioniers was en laat bij het verhaal
van zijn vrouw Bertha beelden van de juiste auto zien: Type 3 en niet het model
uit 1886. Hoogstwaarschijnlijk is het de meeste andere gasten ontgaan. Ze gaan
met het beoogde goede gevoel terug naar de bus voor de eerste bestemming binnen
de fabrieksmuren.
 |
Een replica van
de eerste Benz, níet het model waarmee Bertha Benz naar Pforzheim reed.
Pottenkijkers
De organisatie van de fabrieksbezichtiging zit in een lastig parket.
Mercedes-Benz heeft een groot deel van de fabriek tot verboden terrein
verklaard. Er wordt gewerkt aan een nieuw model dat nog niet is geïntroduceerd.
Pottenkijkers zijn niet welkom. Het gaat mogelijk om de coupéversie van de GLC
of een C-klasse cabriolet die in 2016 op de markt zouden kunnen komen. De
fabriek wordt nu voor de productie ingericht. Goed mogelijk dat de afdeling
ruwbouw de eerste koetswerken aan het maken is. Ter vervanging van het
gebruikelijke programmaonderdeel is een stop bij het testterrein ingelast. Het
is een mooi alternatief. Nooit eerder stonden we er tijdens een fabrieksbezoek
zo met de neus bovenop. Testrijders jagen GLC’s door de komvormige bocht alsof
ze deelnemen aan een Grand Prix en testen op het middenterrein hoeveel meters er
nodig zijn de auto tot stilstand te brengen. Op een wegdek waarbij je nieren
door je lijf gaan wandelen, wordt getest of er geen hinderlijke rammeltjes te
horen zijn. De auto’s met een ster moeten onberispelijk zijn. Het is een mooi
gezicht, zo’n nieuw model in actie. Het geeft weer een heel andere impressie dan
onder de schijnwerpers van de showroom.
Om ons heen staan op vrijwel ieder stukje stoep en grasveld nieuwe auto’s
geparkeerd. De parkeerplaatsen zijn kennelijk niet groot genoeg. Uiteraard gaat
onze aandacht vooral uit naar de nieuwe C-klasse coupé, zojuist gepresenteerd op
de tentoonstelling in Frankfurt. Het is voor het eerst dat we de auto in het
echt zien.
 |
Nieuwe modellen
op het fabrieksterrein.
De nieuwe
C-klasse coupé is ook een product uit Bremen (foto: Daimler).
Afval
Intussen klinkt door de oortelefoontjes de nodige achtergrondinformatie over de
onderdelen van het productieproces die we helaas niet kunnen bekijken. Het
verhaal is voor het overgrote deel bekend van andere fabrieksbezichtigingen.
Zware persen maken zonder tussenkomst van de mens uit grote rollen staal de
onderdelen. Er worden verschillende staalsoorten gebruikt en steeds vaker ook
andere materialen. In het kader van duurzaamheid is er veel aandacht voor
recycling. Van het staal waaruit onderdelen ontstaan, is 40 tot 45 % afval. Dat
wordt keurig als een blok in elkaar geperst om terug te gaan naar de leverancier
voor een tweede leven. De carrosseriebouw is vrijwel volledig geautomatiseerd.
Met 5000 puntlassen maken robots van 460 onderdelen een compleet koetswerk. Dat
gaat naar een magazijn waar er 600 zijn opgeslagen, zonder nadere specificatie.
Zodra ze echter de opslag verlaten, dragen ze de naam van de klant en zijn niet
langer anoniem. Dan is precies duidelijk hoe het eindproduct er uit zal zien.
Afgezien van de auto’s die nodig zijn om dealers te voorzien van een volle
showroom, maakt de fabriek namelijk louter modellen op bestelling. De auto in
wording volgt een weg van 50 kilometer door de fabriek waarin in 3,5 tot 4 dagen
het model ontstaat zoals de klant dat heeft besteld. Alleen de lakstraat is al
vele kilometers lang.
Op de fase van het lassen gaat de gids nog wat dieper in. Nieuwe
materiaalsoorten vragen om andere technieken. Mercedes-Benz introduceerde jaren
geleden als eerste het lassen met laser. Steeds vaker echter vervangt lijmen het
lassen. Staal en aluminium aan elkaar vastmaken, is een techniek apart. En een
steeds groter deel van een moderne auto bestaat uit lichte materialen. Een SL
bijvoorbeeld is voor 95% van aluminium. Jammer dat we het allemaal niet kunnen
bekijken.
 |
 |
Fabrieksfoto's
van Mercedes-Benz: dit kregen we allemaal niet te zien.
 |
Huwelijk
Vanwege de beperkte toegang is de bezichtiging beperkt tot de eindmontage van de
E-klasse coupé/cabriolet en de C-klasse coupé. Dat is geen straf. Juist omdat er
meer tijd is dan gebruikelijk, kunnen we details van de montage in alle rust
bekijken. In de fabriek is een wandelroute boven de fabrieksvloer aangelegd.
Onder ons worden de auto’s stapje voor stapje completer. Zoals bij elk
fabrieksbezoek krijgt het huwelijk extra aandacht. Techniek en buitenkant
worden één geheel, tot het moment van de sloop.
Hoezeer de auto-industrie afgelopen decennia is gerobotiseerd, de eindmontage is
nog altijd mensenwerk. Bij voor- en achterruiten helpt de robot tillen, maar het
plaatsen gebeurt door twee man. Om verschuiven te voorkomen, plakken ze de ruit
met grote stukken tape aan het koetswerk. In deze high tech-omgeving een
opvallend ouderwetse maar doeltreffende werkwijze. Een andere medewerker plakt
een zijruit van een E-klasse op de carrosserie. Het is geconcentreerd werk. Even
afgeleid en een Mercedes-klant zou met een scheve zijruit rondrijden. Dat
gebeurt natuurlijk niet: mocht het onverhoopt fout gaan, wordt zo’n fout er bij
de eindcontrole uitgehaald.
Dan zien we zien midden in de fabriek een auto onder een doek staan. Dat
prikkelt de nieuwsgierigheid. Aan de contouren te zien is het een cabriolet,
maar geen E-klasse. Wat dan wel? De gids die om geen woord verlegen zit, doet er
het zwijgen toe. Hij gaat het bezoek afronden. Het is rond vieren en de
werkvloer begint leeg te raken. Het dienst zit er op, het weekend roept. Met de
werknemers verlaten ook de bezoekers de fabriek, terug naar het ontvangstgebouw.
 |
De E-klasse
Cabriolet aan het eind van de productielijn (foto: Daimler).
Veel klanten
komen hun auto in Bremen zelf ophalen.
Afleverhal
Het luxe relatiecentrum is een visitekaartje. Dagelijks komen hier zo’n 120
klanten hun nieuwe auto ophalen. In hoogtijdagen was dat zelfs het dubbele. Het
achterste deel is ingericht als afleverhal. Op vrijdagmiddag is het rustig. Er
staat nog maar één auto te wachten op de eerste rit met de nieuwe eigenaar. Een
groot blauw bord bij de poort van het terrein accentueert dat moment:
“Letzter Stop vor der ersten Fahrt”.
Het overgrote deel van de productie, tachtig procent, is vandaag de dag bestemd
voor klanten in het buitenland. De vier belangrijkste markten zijn
achtereenvolgens de Verenigde Staten, China, Duitsland en het Verenigd
Koninkrijk.
De uitstraling van kwaliteitsleverancier vertaalt zich in een smetteloze
showroom met maar een enkele auto. Centraal staat de nieuwe GLC. Bezoekers
kunnen er op hun gemak mee kennismaken. Toeristen incluis. Wat achteraf staat
een replica van de eerste Benz uit 1886 en even verderop de bronzen koppen van
de drie grondleggers van het merk: Carl Benz, Gottlieb Daimler en Wilhelm
Maybach. Bij het restaurant en de kantoren op de eerste verdieping zien we een
groene klassieker. Wacht eens even… die komt bekend voor! We graven in het
geheugen en na thuiskomst in het fotoarchief. Inderdaad, dezelfde auto stond in
2006 in het klantencentrum van de fabriek in Sindelfingen.
 |
Het luxe
relatiecentrum, op vrijdagmiddag bijna uitgestorven.
Rechts de
C-klasse stationcar, ook een model uit Bremen.
Onderdeel van
het relatiecentrum is de winkel met merchandising-producten.
Een prominente
plek is ingeruimd voor de nieuwe GLC.
De producten
verwacht veel van de jongste SUV.
De afleverhal
is bijna leeg op deze vrijdag, anders dan op de promotiefoto van het bedrijf
(links).
Daimler, Benz
en Maybach vereeuwigd in de hal.
Naast het
restaurant op de eerste verdieping staat een klassieker van het merk.
Links: dezelfde
auto in 2006 in Sindelfingen, toen met de kap naar beneden.
Prijzig
Onderdeel van het gebouw is een winkel met merchandising. De groep bestaat
voornamelijk uit Duitsers, maar het hadden ook allemaal Nederlanders kunnen
zijn. Wel kijken, maar niet kopen, is het credo. De schaalmodellen zijn mooi
maar prijzig. Voor een Smart die past in een luciferdoosje moet je al gauw meer
dan een tientje neerleggen. Een maatje groter kost het veelvoud daarvan. De
kooplust ontbreekt. Nog voordat de bezoekers vertrekken, sluit de kassadame het
hek. Ook voor haar is het weekeinde aangebroken.
Er is nog tijd om uitgebreid rond te kijken bij een hapje en een drankje. Een
futuristisch ogende conceptcar trekt de aandacht. Het is de Mercedes-Benz
F125! De naam - met uitroepteken - verwijst naar de viering van het 125-jarig
bestaan van de auto in 2011, volgens de Mercedes-invulling van de geschiedenis
uiteraard. Tijdens de autoshow van Frankfurt werd de auto aan het publiek
voorgesteld als een visie op de toekomst. De F125! rijdt elektrisch en maakt
gebruik van een brandstofcel. Aan alle vier de wielen is een elektromotor
gekoppeld. Het is dus een vierwielaangedreven auto; 4Matic volgens de
Mercedes-terminologie. De voorste motoren leveren 50kw/68 pk, de achterste elk
100 kw/136 pk. De accu heeft een plaats gevonden tussen de achterstoelen, de
brandstofcel zitten tussen de voorwielen. Met deze techniek is een top van 220
km/u mogelijk en een acceleratie van nul tot honderd in 4,9 seconden. De
actieradius zou zo’n 1000 kilometer zijn. Het koetswerk is gemaakt van een
combinatie van staal, aluminium, koolstofvezel en kunststof. De auto heeft twee
vleugeldeuren. Met een lengte van vijf meter is het geen kleintje. Rond 2025 is
een dergelijk model rijp voor de markt, aldus de fabrikant. Tegen die tijd komen
we graag terug om te kijken hoe hij wordt gemaakt!
 |
Een blik in de
toekomst: Mercedes-Benz F125!
De auto heeft
twee vleugeldeuren en een waterstof-aandrijving.
Zouden de
auto's er zo uitzien in 2025?
Presentatie van
de F125! in 2011.
Pet
Met een laatste blik op de huidige modellen als afronding van een boeiend bezoek
brengt de bus ons terug naar de Bremer binnenstad. De topconferentie is nog in
volle gang. Een van de buspassagiers draagt eenzelfde gele pet als de gids een
paar uur geleden. Het is de prijs voor het beste antwoord op de kwisvraag. Een
aardigheidje. Om nooit meer te vergeten: in een Mercedes is 3,2 kilometer aan kabels
verwerkt.
■
De
mannen met een gele pet weten het...
Eindcontrole van een zojuist gereedgekomen Mercedes (foto: Daimler).

Stond
deze auto onder het doek? (illustratie: Daimler).
|