Mercedes-Benz-fabriek

Bremen (D)



●  Fabrieksbezoek
●  Luxe relatiecentrum
●  Alleen eindmontage toegankelijk
●  Kennismaking met de GLC 
●  Toekomstmodel: waterstofauto F125! 


oktober 2015
 

Mannen met een gele pet weten het    

De Mercedes-Benz-fabriek in Bremen is wat grootte betreft de tweede van het merk, na de vestiging in Sindelfingen bij Stuttgart. Het merk kwam ooit in Bremen terecht door samenwerking met bestel- en vrachtwagenfabrikant Hanomag-Henschel. Die onderneming werd later in zijn geheel ingelijfd. Hanomag had eerder de fabrieksgebouwen van Borgward overgenomen toen dat bedrijf failliet ging. Bremen en automobielbouw hebben dus een lang gemeenschappelijk verleden. Als toeristisch uitstapje gaan we eens bekijken hoe die relatie vandaag de dag vorm krijgt. We bezoeken de fabriek en het relatiecentrum.
 

Het relatiecentrum op het fabrieksterrein (foto: Daimler)

“Hoeveel meter bekabeling zit in een auto?” Met een kwisvraag trekt de gids de aandacht van de groep naar zich toe. Hij heeft de opdracht vandaag zo’n twintig geïnteresseerden te begeleiden bij de rondgang door de fabriek van Mercedes-Benz. Een uur geleden heeft hij ze opgehaald in de binnenstad van Bremen. Op vrijdagmiddagen organiseert Bremen Tourismus bezoeken aan de autofabrikant, als één van de excursiemogelijkheden in de stad. Je kunt ook naar de plaatselijke bierbrouwerij, de haven, het voetbalstadion of luchtvaartbedrijf Airbus. Onze keuze is duidelijk. Het arrangement omvat een fabrieksbezoek, een drankje met hapje en het vervoer vanuit hartje Bremen. In de regel vertrekt de bus om half drie vanaf het Radisson Blu Hotel in de Wachtstraße. Op deze vrijdag 11 oktober is het even anders. In het hotel vindt topoverleg plaats van de deelregeringen van de Duitse Bundesländer. De bushalte wordt ingenomen door een legertje zwarte, veelal verlengde Mercedessen en Audi’s met blauwe zwaailichten. Voor de deur van het hotel en in de lobby staan gewapende agenten.
 

Vanaf de historische binnenstad brengt de bus van het toeristenbureau geïnteresseerden naar de Mercedes-Benz-fabriek.

Het fabriekscomplex met onderaan de testbaan (foto: Daimler).

Aan de wand in het relatiecentrum (de rode punt linksonder) hangt een overzicht van het gehele complex.

Humor
Een medewerkster van het toeristenbureau pikt de wachtenden op en brengt ze naar de bus die even verderop staat. Een man met een gele pet gebaart van een afstandje en verwelkomt de gasten. Hij telt of iedereen er is en controleert de deelnamebewijzen. Hij is deze middag de gids namens de autofabrikant. Zijn Duits heeft een buitenlands accent. Hij geeft zelf de verklaring: zijn wieg stond in Ierland. Met een verduitste vorm van een soort Britse humor probeert hij sfeer te scheppen. Dat lukt aanvankelijk matig. Niemand verwacht het bij een statig automerk als Mercedes-Benz. Gaandeweg de middag wordt het beter.
Het is een ritje van een klein half uur naar het fabrieksterrein in het oostelijke stadsdeel Sebaldsbrück. Bij het relatiecentrum gaan we meteen door naar de bioscoop. Onze gastheer vertelt over zichzelf en over de vestiging Bremen van Mercedes-Benz. De fabriek is in 1978 geopend en heeft sindsdien zeven miljoen auto’s voortgebracht. Op dit moment is de jaarproductie een kleine 340.000 auto’s, wat neerkomt op 1400 per dag. De autoproducent is met ruim 12.500 medewerkers de grootste werkgever in de omgeving. Tien procent van het personeel is vrouw. Het fabriekscomplex is 1,5 vierkante kilometer groot. Het bedrijf maakt gebruik van 1000 toeleveranciers, die gedeeltelijk in de omgeving zijn gevestigd. Mercedes-Benz maakt hier de drie modellen van de C-klasse, E-klasse coupé en cabriolet, SLK, SL en sinds kort de GLC. De vestiging is ook verantwoordelijk voor de productie van de C-klasse in Zuid-Afrika (East London), Amerika (Tuscaloosa) en China (Beijing). In Bremen vindt het persen, de ruwbouw en eindafwerking plaats. De motoren komen uit de fabrieken in Berlijn, Bad Canstatt en Kölleda (in de deelstaat Thüringen). De feiten en getallen worden zo uit de mouw geschud.
 

In de bioscoop krijgen bezoekers een eerste indruk van de fabriek en de productiewijze (rechterfoto: Daimler).

Logica
Met de opvolging van de GLK door de GLC is wat vreemds aan de hand, horen we vervolgens. Toen Mercedes aankondigde met de GLK te gaan stoppen, ontstond er opeens een grote vraag naar. Dat is tegen de regels van de logica van productcycli in. Een bijna af te lossen model is vaak juist moeilijk aan de man te brengen. Met extra accessoires en een gunstige prijs proberen fabrikanten potentiële klanten alsnog te interesseren voor het uitlopend type. De meeste mensen wachten echter liever op de opvolger. Dat was hier dus niet het geval. “We hadden de GLK nog twee jaar kunnen maken en verkopen”, aldus onze Iers-Duitse zegsman, “maar de productplanning liet dat niet toe”. Hij verklaart de opleving van de vraag uit het feit dat de vierkante vormgeving zo karakteristiek is. Veel meer dan zijn opvolger heeft de GLK de uitstraling van een echte terreinwagen. De GLC is veel ronder, meer een cross over en minder onderscheidend. De stoere uitstraling van het oude model heeft een aantal mannen doen besluiten er op de valreep nog een te bestellen. Hij spreekt nadrukkelijk over mannen. “Mannen houden meer van vierkant en vrouwen meer van rond”, is zijn filosofie. “Kijk maar als een echtpaar in een badkamerwinkel nieuwe wastafels uit gaat zoeken”. Erg serieus kun je die onderbouwing niet nemen. Het deert hem niet.
 

De productie van de GLK is gestopt, hoewel er nog vraag was naar de auto (foto: Daimler).

De lijnen van de GLC zijn veel ronder dan van zijn voorganger.

Misstap
Na de introductie volgt een film die in vogelvlucht een indruk geeft van de fabriek en de historie van het merk. De film is mooi gemaakt en slaagt erin een goed gevoel op te wekken. Helaas maakt Mercedes-Benz opnieuw de misstap door Carl Benz als uitvinder van de auto te presenteren. Daarnaast doen de beelden bij het verhaal dat Bertha Benz in 1888 met haar zonen in het geheim van Mannheim naar Pforzheim reed, de historische werkelijkheid geweld aan. Dat is jammer, onnodig en niet handig. Dat PR-mensen de historie naar eigen hand zetten, draagt niet bij aan de geloofwaardigheid. Zeker niet in een tijd dat toch al aan de waarheid van autofabrikanten wordt getwijfeld. Waarom toch, mensen van Mercedes? Ook met correcte informatie maakt het verhaal voldoende indruk. Zeg gewoon dat Carl Benz één van de pioniers was en laat bij het verhaal van zijn vrouw Bertha beelden van de juiste auto zien: Type 3 en niet het model uit 1886. Hoogstwaarschijnlijk is het de meeste andere gasten ontgaan. Ze gaan met het beoogde goede gevoel terug naar de bus voor de eerste bestemming binnen de fabrieksmuren.
 

Een replica van de eerste Benz, níet het model waarmee Bertha Benz naar Pforzheim reed.

Pottenkijkers
De organisatie van de fabrieksbezichtiging zit in een lastig parket. Mercedes-Benz heeft een groot deel van de fabriek tot verboden terrein verklaard. Er wordt gewerkt aan een nieuw model dat nog niet is geïntroduceerd. Pottenkijkers zijn niet welkom. Het gaat mogelijk om de coupéversie van de GLC of een C-klasse cabriolet die in 2016 op de markt zouden kunnen komen. De fabriek wordt nu voor de productie ingericht. Goed mogelijk dat de afdeling ruwbouw de eerste koetswerken aan het maken is. Ter vervanging van het gebruikelijke programmaonderdeel is een stop bij het testterrein ingelast. Het is een mooi alternatief. Nooit eerder stonden we er tijdens een fabrieksbezoek zo met de neus bovenop. Testrijders jagen GLC’s door de komvormige bocht alsof ze deelnemen aan een Grand Prix en testen op het middenterrein hoeveel meters er nodig zijn de auto tot stilstand te brengen. Op een wegdek waarbij je nieren door je lijf gaan wandelen, wordt getest of er geen hinderlijke rammeltjes te horen zijn. De auto’s met een ster moeten onberispelijk zijn. Het is een mooi gezicht, zo’n nieuw model in actie. Het geeft weer een heel andere impressie dan onder de schijnwerpers van de showroom.
Om ons heen staan op vrijwel ieder stukje stoep en grasveld nieuwe auto’s geparkeerd. De parkeerplaatsen zijn kennelijk niet groot genoeg. Uiteraard gaat onze aandacht vooral uit naar de nieuwe C-klasse coupé, zojuist gepresenteerd op de tentoonstelling in Frankfurt. Het is voor het eerst dat we de auto in het echt zien.
 

Nieuwe modellen op het fabrieksterrein.

De nieuwe C-klasse coupé is ook een product uit Bremen (foto: Daimler).

Afval
Intussen klinkt door de oortelefoontjes de nodige achtergrondinformatie over de onderdelen van het productieproces die we helaas niet kunnen bekijken. Het verhaal is voor het overgrote deel bekend van andere fabrieksbezichtigingen. Zware persen maken zonder tussenkomst van de mens uit grote rollen staal de onderdelen. Er worden verschillende staalsoorten gebruikt en steeds vaker ook andere materialen. In het kader van duurzaamheid is er veel aandacht voor recycling. Van het staal waaruit onderdelen ontstaan, is 40 tot 45 % afval. Dat wordt keurig als een blok in elkaar geperst om terug te gaan naar de leverancier voor een tweede leven. De carrosseriebouw is vrijwel volledig geautomatiseerd. Met 5000 puntlassen maken robots van 460 onderdelen een compleet koetswerk. Dat gaat naar een magazijn waar er 600 zijn opgeslagen, zonder nadere specificatie. Zodra ze echter de opslag verlaten, dragen ze de naam van de klant en zijn niet langer anoniem. Dan is precies duidelijk hoe het eindproduct er uit zal zien. Afgezien van de auto’s die nodig zijn om dealers te voorzien van een volle showroom, maakt de fabriek namelijk louter modellen op bestelling. De auto in wording volgt een weg van 50 kilometer door de fabriek waarin in 3,5 tot 4 dagen het model ontstaat zoals de klant dat heeft besteld. Alleen de lakstraat is al vele kilometers lang.
Op de fase van het lassen gaat de gids nog wat dieper in. Nieuwe materiaalsoorten vragen om andere technieken. Mercedes-Benz introduceerde jaren geleden als eerste het lassen met laser. Steeds vaker echter vervangt lijmen het lassen. Staal en aluminium aan elkaar vastmaken, is een techniek apart. En een steeds groter deel van een moderne auto bestaat uit lichte materialen. Een SL bijvoorbeeld is voor 95% van aluminium. Jammer dat we het allemaal niet kunnen bekijken.
 

Fabrieksfoto's van Mercedes-Benz: dit kregen we allemaal niet te zien.

Huwelijk
Vanwege de beperkte toegang is de bezichtiging beperkt tot de eindmontage van de E-klasse coupé/cabriolet en de C-klasse coupé. Dat is geen straf. Juist omdat er meer tijd is dan gebruikelijk, kunnen we details van de montage in alle rust bekijken. In de fabriek is een wandelroute boven de fabrieksvloer aangelegd. Onder ons worden de auto’s stapje voor stapje completer. Zoals bij elk fabrieksbezoek krijgt het huwelijk extra aandacht. Techniek en buitenkant worden één geheel, tot het moment van de sloop.
Hoezeer de auto-industrie afgelopen decennia is gerobotiseerd, de eindmontage is nog altijd mensenwerk. Bij voor- en achterruiten helpt de robot tillen, maar het plaatsen gebeurt door twee man. Om verschuiven te voorkomen, plakken ze de ruit met grote stukken tape aan het koetswerk. In deze high tech-omgeving een opvallend ouderwetse maar doeltreffende werkwijze. Een andere medewerker plakt een zijruit van een E-klasse op de carrosserie. Het is geconcentreerd werk. Even afgeleid en een Mercedes-klant zou met een scheve zijruit rondrijden. Dat gebeurt natuurlijk niet: mocht het onverhoopt fout gaan, wordt zo’n fout er bij de eindcontrole uitgehaald.
Dan zien we zien midden in de fabriek een auto onder een doek staan. Dat prikkelt de nieuwsgierigheid. Aan de contouren te zien is het een cabriolet, maar geen E-klasse. Wat dan wel? De gids die om geen woord verlegen zit, doet er het zwijgen toe. Hij gaat het bezoek afronden. Het is rond vieren en de werkvloer begint leeg te raken. Het dienst zit er op, het weekend roept. Met de werknemers verlaten ook de bezoekers de fabriek, terug naar het ontvangstgebouw.
 

De E-klasse Cabriolet aan het eind van de productielijn (foto: Daimler).

Veel klanten komen hun auto in Bremen zelf ophalen.

Afleverhal
Het luxe relatiecentrum is een visitekaartje. Dagelijks komen hier zo’n 120 klanten hun nieuwe auto ophalen. In hoogtijdagen was dat zelfs het dubbele. Het achterste deel is ingericht als afleverhal. Op vrijdagmiddag is het rustig. Er staat nog maar één auto te wachten op de eerste rit met de nieuwe eigenaar. Een groot blauw bord bij de poort van het terrein accentueert dat moment: “Letzter Stop vor der ersten Fahrt”.
Het overgrote deel van de productie, tachtig procent, is vandaag de dag bestemd voor klanten in het buitenland. De vier belangrijkste markten zijn achtereenvolgens de Verenigde Staten, China, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
De uitstraling van kwaliteitsleverancier vertaalt zich in een smetteloze showroom met maar een enkele auto. Centraal staat de nieuwe GLC. Bezoekers kunnen er op hun gemak mee kennismaken. Toeristen incluis. Wat achteraf staat een replica van de eerste Benz uit 1886 en even verderop de bronzen koppen van de drie grondleggers van het merk: Carl Benz, Gottlieb Daimler en Wilhelm Maybach. Bij het restaurant en de kantoren op de eerste verdieping zien we een groene klassieker. Wacht eens even… die komt bekend voor! We graven in het geheugen en na thuiskomst in het fotoarchief. Inderdaad, dezelfde auto stond in 2006 in het klantencentrum van de fabriek in Sindelfingen.
 

Het luxe relatiecentrum, op vrijdagmiddag bijna uitgestorven.

Rechts de C-klasse stationcar, ook een model uit Bremen.

Onderdeel van het relatiecentrum is de winkel met merchandising-producten.

Een prominente plek is ingeruimd voor de nieuwe GLC.

De producten verwacht veel van de jongste SUV.

De afleverhal is bijna leeg op deze vrijdag, anders dan op de promotiefoto van het bedrijf (links).

Daimler, Benz en Maybach vereeuwigd in de hal.

Naast het restaurant op de eerste verdieping staat een klassieker van het merk.

Links: dezelfde auto in 2006 in Sindelfingen, toen met de kap naar beneden.

Prijzig
Onderdeel van het gebouw is een winkel met merchandising. De groep bestaat voornamelijk uit Duitsers, maar het hadden ook allemaal Nederlanders kunnen zijn. Wel kijken, maar niet kopen, is het credo. De schaalmodellen zijn mooi maar prijzig. Voor een Smart die past in een luciferdoosje moet je al gauw meer dan een tientje neerleggen. Een maatje groter kost het veelvoud daarvan. De kooplust ontbreekt. Nog voordat de bezoekers vertrekken, sluit de kassadame het hek. Ook voor haar is het weekeinde aangebroken.
Er is nog tijd om uitgebreid rond te kijken bij een hapje en een drankje. Een futuristisch ogende conceptcar trekt de aandacht. Het is de Mercedes-Benz F125! De naam - met uitroepteken - verwijst naar de viering van het 125-jarig bestaan van de auto in 2011, volgens de Mercedes-invulling van de geschiedenis uiteraard. Tijdens de autoshow van Frankfurt werd de auto aan het publiek voorgesteld als een visie op de toekomst. De F125! rijdt elektrisch en maakt gebruik van een brandstofcel. Aan alle vier de wielen is een elektromotor gekoppeld. Het is dus een vierwielaangedreven auto; 4Matic volgens de Mercedes-terminologie. De voorste motoren leveren 50kw/68 pk, de achterste elk 100 kw/136 pk. De accu heeft een plaats gevonden tussen de achterstoelen, de brandstofcel zitten tussen de voorwielen. Met deze techniek is een top van 220 km/u mogelijk en een acceleratie van nul tot honderd in 4,9 seconden. De actieradius zou zo’n 1000 kilometer zijn. Het koetswerk is gemaakt van een combinatie van staal, aluminium, koolstofvezel en kunststof. De auto heeft twee vleugeldeuren. Met een lengte van vijf meter is het geen kleintje. Rond 2025 is een dergelijk model rijp voor de markt, aldus de fabrikant. Tegen die tijd komen we graag terug om te kijken hoe hij wordt gemaakt!

Een blik in de toekomst: Mercedes-Benz F125!

De auto heeft twee vleugeldeuren en een waterstof-aandrijving.

Zouden de auto's er zo uitzien in 2025?

Presentatie van de F125! in 2011. 

Pet
Met een laatste blik op de huidige modellen als afronding van een boeiend bezoek brengt de bus ons terug naar de Bremer binnenstad. De topconferentie is nog in volle gang. Een van de buspassagiers draagt eenzelfde gele pet als de gids een paar uur geleden. Het is de prijs voor het beste antwoord op de kwisvraag. Een aardigheidje. Om nooit meer te vergeten: in een Mercedes is 3,2 kilometer aan kabels verwerkt. ■

 

De mannen met een gele pet weten het...

Eindcontrole van een zojuist gereedgekomen Mercedes (foto: Daimler).

Stond deze auto onder het doek? (illustratie: Daimler).