GM do Brasil Brazilië ●  Historie Braziliaanse GM-tak ●  Van assemblage tot eigen productie ●  Naast auto's ook koelkasten ●  Eigen versies van wereldauto's ●  Meer Europees dan Amerikaans maart 2005

Herkenbaar lid van een wereldwijde familie

Hoewel Toyota op de hielen zit, is General Motors anno 2005 nog altijd de grootste autofabrikant ter wereld. Al snel na de oprichting in 1908 krijgt de onderneming vertakkingen in alle werelddelen. Geen continent of GM is aanwezig, dus ook in Latijns-Amerika. Dit jaar viert General Motors do Brasil (GMB) de tachtigste verjaardag. Een korte terugblik op een afwisselend leven.

Op 3 april 1936 landt de Duitse Zeppelin Hindenburg in Rio de Janeiro. De toeloop is groot. Het luchtschip heeft dit keer namelijk een auto meegebracht vanaf de andere kant van de oceaan. Het is een lichtgroene Opel, de halfmiljoenste van het merk dat even tevoren is opgenomen in het GM-concern. De twee mobiele wonderen uit de Eerste Wereld worden door een mensenmassa met verbazing bekeken.
Vandaag de dag zou een dergelijke expeditie weer veel aandacht trekken. Een 245 meter lang gevaarte dat met een snelheid van 120 kilometer per uur door de lucht zoeft, is bezienswaardiger dan de Concorde ooit is geworden. Veel aandacht voor de Opel zou er echter niet zijn. In het leveringsprogramma voor 2005 van General Motors do Brasil komen we namen tegen als Corsa, Meriva, Astra, Zafira en Vectra. De auto’s zijn vergelijkbaar met de Europese naamgenoten, hoewel de modelcycli niet altijd parallel lopen. Bij ons zijn sommige modellen inmiddels vervangen door een jongere generatie. Verder is er één klein verschil. Letterlijk. Waar bij ons de omcirkelde bliksemschicht als merkbeeld van Opel staat, zien we hier het kruis van Chevrolet.
 

GM do Brasil (foto: GM Heritage Center).

Bezienswaardigheid
Dat op die dag in april de auto minstens zoveel aandacht krijgt als het luchtschip, is niet verwonderlijk. Een Europese auto is een bezienswaardigheid. In het straatbeeld domineren Amerikaanse modellen. In 1925 heeft General Motors figuurlijk gesproken voet op Braziliaanse bodem gezet. De onderneming gaat auto’s in elkaar zetten die als CDK-pakket (’completely knocked down’) in kisten vanuit Amerika worden ingevoerd. Jaar op jaar stijgt het aantal, zonder recordhoogten te behalen. Na 11 jaar wordt de mijlpaal van de 100.000e bereikt, nog eens vijf jaar later is dat aantal met de helft toegenomen. Inspelend op de toenemende urbanisatie en de bevolkingsgroei rond de steden, met de bijbehorende vervoersbehoefte, zijn autobussen vanaf medio jaren dertig een belangrijk product. Ook in de naoorlogse periode ligt hier een sterk accent op, samen met vrachtwagens en lichte trucks.
 

De tienduizendste auto loopt van de band (foto: General Motors).

Echte fabriek
Het assemblagebedrijf ontwikkelt zich langzaam maar zeker tot een echte fabriek. In 1958 komt de eerste volledig in Brazilië geproduceerde vrachtwagen van de band. Tien jaar later volgt een personenwagen. Het eerste eigen kind krijgt de naam Opala. Dat is een samenvoeging van Opel en Impala, een populair model in de Verenigde Staten. De auto is maar gedeeltelijk een eigen ontwikkeling. Het model lijkt en profil als twee druppels water op de toenmalige Opel Rekord. Alleen aan de voor- en achterkant zijn er forse afwijkingen. De verschillende modelvarianten komen overeen: tweedeurs, vierdeurs, hardtop coupé en stationcar.
Dit eerste model geeft de richting voor de toekomst aan. Wat personenwagens betreft oriënteert Brazilië zich voortaan op Europa en niet op Amerika. Geen benzineslurpende slagschepen voor de highways, maar praktische compacte familiewagens voor stedelijk gebruik. Na de succesvolle start van de grote middenklasser volgt in 1973 een model voor de smallere beurs. De naam: Chevette. Het wereldomspannende karakter van General Motors laat zich in een enkele oogopslag herkennen. Een vergelijkbaar model staat bij ons als Opel in de showroom, rolt in Engeland als Vauxhall van de band, in Japan als Isuzu en in Australië als Holden.
 

De eerste Braziliaanse Chevrolet, de Opala in een vroege en late uitvoering (coupé en vierdeurs).

Koelkasten
In de tussentijd heeft General Motors do Brasil ook naam gemaakt op een heel ander gebied dan het verkopen van auto’s. Het is een belangrijke leverancier geworden van koel- en vrieskasten. De oorsprong ligt net als bij de auto’s in Amerika. Frigidaire is daar een begrip. De merknaam dateert van 1918 toen het bedrijf onderdeel werd van General Motors. Nog altijd bestaat het merk, al behoort het sinds 1979 niet meer tot de GM-stal.
Wat een succes is in Amerika, moet dat in een warm land als Brazilië ook kunnen worden, is de gedachte. Vanaf 1930 neemt men de import ter hand. Na de oorlog start de productie in eigen land, mede vanwege de hoge invoerheffingen. In 1960 bereikt de totale productie – sinds de start in 1951 – het aantal van 300.000 stuks.
 

In de Chevette herkennen wij het C-model van de Opel Kadett. 

Uitwisseling
Terug naar de auto’s. Na de Opala en Chevette volgen vele typen en modellen. Ze zijn bijna allemaal gebaseerd op modellen die we ook elders binnen het GM-imperium tegenkomen. De mondiale uitwisseling van ideeën, onderzoeksresultaten en componenten neemt toe. Vanaf de jaren zeventig is het maken van een ‘wereldauto’ zelfs onderdeel van de strategie van het concern.
Toch is de Braziliaanse tak in een bepaald opzicht tamelijk uniek. Als reactie op de oliecrisis van begin jaren zeventig start, in samenspraak met de overheid, een onderzoek naar alternatieve brandstoffen. Dat leidt uiteindelijk tot auto’s die rijden op alcohol. Dat kan in het land zelf worden gemaakt en vermindert de afhankelijkheid van het buitenland. De experimentele fase duurt geruime tijd, maar in 1983 gaan de modellen in productie.
 

Europese en Amerikaanse soorten modellen bij elkaar gebracht in één type, de Pick-up.  

Niet de enige
General Motors is niet de enige autofabrikant in Brazilië. Zeker niet. Vrijwel alle grote Amerikaanse, Europese en Japanse autofabrikanten hebben er hun vestiging. Per jaar maken ze met elkaar zo’n anderhalf miljoen personenwagens. (Ter vergelijking: in Duitsland zijn dat er ruim 5 miljoen.) Een derde daarvan gaat over de grens. De autoproductie is een speerpunt van het economische beleid van het land.
De relatie tussen de Braziliaanse autoindustrie en de Nederlandse markt lijkt er een van gescheiden werelden. Dat beeld is niet helemaal correct. Nederland zal binnenkort kennismaken met de Braziliaanse Volkswagen Fox, een goedkoop model onder de Polo. De auto zal de strijd aangaan met goedkopere merken, onder meer uit Zuid-Korea. De Fox is niet de eerste auto die de oversteek maakt. Eerder konden we al kennismaken met de Fiat Palio, ook in Brazilië voor export op de boot gezet.
Hoewel de anderen niet kunnen bogen op 80 jaar geschiedenis, maakt niet alleen General Motors do Brasil deel uit van een wereldwijde familie! ■
 

Deze Chevrolet-modellen komen de Europeaan bekend voor!

* in 2008 streefde Toyota General Motors voorbij en staat nu op de eerste plaats